Verstedeliking, en die gevolglike omvang van residensiële landgoedere wat toenemend dig en bevolk word, vereis dat individue by die munisipale verordeninge en regulasies hou en hul bure in ag neem wanneer hulle sekere aktiwiteite op hul eiendomme uitvoer. Dit gebeur soms dat iemand hul eiendom op ‘n manier gebruik wat die gebruik en genot van iemand anders wat naby woon, negatief beïnvloed. Sulke gedrag kan moontlik as ‘n “oorlas” beskou word en die benadeelde party kan sekere regstappe neem.
‘n Oorlas kan gedefinieer word as ‘n gebeurtenis waar ‘n persoon wat ‘n stuk grond okkupeer, ‘n stand van sake skep, of toelaat dat sodanige toedrag van sake bestaan, wat ‘n persoon wat ‘n ander stuk grond beset, onredelik, onbillik en wesenlik steur of irriteer. Die toets om vas te stel of ‘n oorlas strafbaar is en die benadeelde regtens kan optree, is ‘n objektiewe toets, en hierdie toets bepaal of ‘n sekere oorlas vir ‘n normale persoon met gesonde gewoontes ondraaglik is of nie. Die standaard wat toegepas word, is nie dié van ‘n “perverse, besondere of oormatige persoon” nie, aangesien ‘n mens bereid moet wees om een of ander ongemak of ongerief te verduur wat uit die gebruik van ‘n naburige eiendom voortspruit. Die skending van ‘n mens se reg op die genot van jou eiendom (d.w.s. die oorlas) moet voorts aanhoudend en voortdurend plaasvind sodat sodanige inbreuk optreebaar kan wees. Slegs ‘n persoon wat die geaffekteerde eiendom besit of wettiglik sodanige eiendom okkupeer, sal locus standi hê om regstappe in te stel.
‘n Interdik is gewoonlik die gepaste middel. Só ‘n interdik kan óf verbiedend wees (waar die skuldige persoon weerhou word om iets te doen), óf dit kan ‘n verpligte interdik wees (waar ‘n persoon verplig word om ‘n sekere handeling te verrig). Skadevergoeding vir ongerief of ongemak is nie beskikbaar as ‘n remedie vir beswaarde persone nie en werklike skade sal bewys moet word indien geëis word.
Daar is ook ‘n paar verwere beskikbaar vir ‘n verweerder in ‘n oorlas-aangeleentheid. Die erkende verweer is:
- Die handeling is gedoen in die behoorlike en redelike uitoefening van die verweerder se eiendomsreg.
- Geen redelike praktiese stappe kon geneem word om die versteuring te voorkom nie.
- Die handeling is deur die wet toegelaat en kon nie gedoen word sonder om die steurnis of vooroordeel waaroor gekla word, te veroorsaak nie.
- Die verweerder het deur verjaring die reg verkry om die handeling te verrig.
Die verweerder sal gewoonlik die onus dra om bogenoemde verwere te bewys.
Lesers word aangeraai om ‘n regsadviseur te raadpleeg indien hulle verontrief voel deur aktiwiteite wat deur persone op naburige eiendomme uitgevoer word. Die meriete kan dan beoordeel word, en ‘n aansoek kan voor die toepaslike hof gebring word om jou regte te beskerm. ‘n Dringende aansoek om ‘n interdik kan ook voor die hof gebring word, in welke geval ‘n reël nisi toegestaan sal word.
Bronnelys:
Amler’s Precedents of Pleadings, 8ste weergawe
Hierdie artikel is ‘n algemene inligtingsblad en moet nie as regs- of ander professionele advies gebruik of staatgemaak word nie. Geen aanspreeklikheid kan aanvaar word vir enige foute of weglatings of vir enige verlies of skade wat voortspruit uit vertroue op enige inligting hierin nie. Kontak altyd jou adviseur vir spesifieke en gedetailleerde advies. Foute en weglatings uitgesluit (E&OE).